FPT Educamp 2025: Ứng dụng công cụ số và mô hình học tập hiện đại trong dạy - học KHTN, Ngoại ngữ và Kinh tế

Tại FPT Educamp 2025, báo cáo viên đã mang đến nhiều góc nhìn mới về ứng dụng công cụ số và mô hình học tập hiện đại trong giáo dục phổ thông. Những công cụ này không chỉ hỗ trợ giáo viên đổi mới phương pháp mà còn giúp học sinh chủ động hơn trong lộ trình học tập, mở ra những khả năng mới cho giáo dục thời chuyển đổi số.

AI trong môn Khoa học tự nhiên: Cá nhân hoá từ dữ liệu học tập

Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ, việc đưa AI vào dạy học không còn là xu hướng mà đã trở thành một bước đi tất yếu. Tham luận “AI và học tập cá nhân hoá trong môn Khoa học tự nhiên” của tác giả Diệp Thị Bích Quyền (Trường Tiểu học, THCS, THPT FPT Sóc Trăng) cho thấy khả năng ứng dụng AI vào thiết kế lộ trình học tập cá nhân hoá cho học sinh lớp 6 môn Khoa học tự nhiên -một môn học vừa rộng vừa đòi hỏi trải nghiệm trực quan.

Theo đó, chị Bích Quyền đã thực hiện những bài kiểm tra ngắn, trong đó AI tiến hành phân tích mức độ tiếp thu của từng học sinh, từ đó tự động đề xuất loại học liệu phù hợp: trò chơi ghép hình cho nhóm cần hỗ trợ, sơ đồ tư duy trực quan cho nhóm trung bình và thí nghiệm ảo nâng cao dành cho học sinh khá giỏi. Kết quả bước đầu cho thấy AI không chỉ giúp phân loại nội dung học tập mà còn cung cấp phản hồi tức thì, theo dõi tiến trình và đưa ra khuyến nghị lộ trình học cá nhân. Kết quả nghiên cứu cho thấy 85% học sinh có thái độ tích cực, chủ động hơn trong học tập, tự lập kế hoạch học tập, khám phá kiến thức chủ động và rèn luyện tư duy phản biện.

Mô hình này chứng minh AI không thay thế giáo viên mà là công cụ mạnh mẽ để hỗ trợ phân hoá, tăng hứng thú học tập, nâng cao khả năng tự học và đổi mới phương pháp sư phạm trong bối cảnh chương trình Giáo dục phổ thông mới.

Mỗi học sinh - một hệ sinh thái

Đề tài “Một học sinh - Một hệ sinh thái: Cá nhân hóa học tập từ góc nhìn thuyết hệ thống của Csikszentmihaly” của tác giả Phạm Ngọc Anh (Trường Phổ thông Liên cấp FPT tại Huế) mang đến một chiều sâu lý thuyết về học tập cá nhân hóa dựa trên nền tảng lý thuyết hệ thống sáng tạo (Systems Model of Creativity) của Mihaly Csikszentmihalyi (1988). Theo đó, sự phát triển của người học là kết quả tương tác giữa Cá nhân (Person) - Lĩnh vực tri thức (Domain) - Môi trường học tập (Field).

Theo tác giả Phạm Ngọc Anh, trong bối cảnh đổi mới giáo dục và chuyển đổi số, học tập cá nhân hóa đang trở thành xu hướng tất yếu nhằm phát huy tiềm năng, phong cách và động lực học tập riêng của mỗi người học. Tuy nhiên, thực tiễn giáo dục hiện nay vẫn còn nhiều hạn chế như chương trình học mang tính đại trà, đánh giá thiên về chuẩn đầu ra đồng loạt, chưa chú trọng đủ đến chân dung tâm lý và năng lực sáng tạo cá nhân. Điều này khiến người học thiếu hứng thú, học tập thụ động và khó phát huy thế mạnh riêng trong hành trình học tập.

Cách tiếp cận dựa trên nền tảng lý thuyết của Csikszentmihalyi chỉ ra rằng việc học không chỉ bị chi phối bởi chương trình hay phương pháp giảng dạy, mà còn phụ thuộc vào phong cách nhận thức, nền tảng tâm lý và bối cảnh xã hội - công nghệ mà người học đang sống. 

Từ đó, tác giả đề xuất xây dựng “hệ sinh thái cá nhân hóa” trong trường học bằng cách tăng cường không gian trải nghiệm, đa dạng hóa nguồn học liệu, tạo văn hóa học tập chủ động và duy trì các mối quan hệ học tập lành mạnh giữa giáo viên – học sinh – cộng đồng. Đây là hướng tiếp cận nhân văn, bền vững, giúp người học duy trì động lực học tập suốt đời.

Ứng dụng mô hình Business Model You trong định hướng học tập cá nhân

Một trong những báo cáo thu hút nhiều sự quan tâm là tham luận của tác giả Dương Văn Nguyên (Trường THPT FPT Đà Nẵng) về việc tích hợp mô hình Business Model You (BMY) vào dạy học ở bậc phổ thông. BMY vốn là công cụ phân tích giá trị trong kinh doanh được “chuyển ngữ” sang lĩnh vực giáo dục nhằm giúp học sinh hiểu chính mình: năng lực, mục tiêu, giá trị bản thân, nguồn lực sẵn có và định hướng nghề nghiệp. Đây là một hướng khai thác hoàn toàn mới, kỳ vọng sẽ mang lại những lợi ích thiết thực cho học tập cá nhân hóa. 

Thử nghiệm trong môn Kinh doanh tại Trường THPT FPT Đà Nẵng cho thấy học sinh trở nên chủ động và gắn kết hơn khi nhận ra mối liên hệ giữa nội dung bài học với hành trình phát triển bản thân. Nhiều học sinh từng mơ hồ về mục tiêu học tập đã biết cách tự thiết kế lộ trình phù hợp, từ đó nâng cao mức độ tự học và tự chịu trách nhiệm. Tại Hội thảo, tác giả cũng mang tới những sản phẩm kế hoạch do học sinh triển khai.

BMY được đánh giá có tiềm năng lan tỏa sang các môn học khác, giúp học sinh kết nối kiến thức trên lớp với thực tế, đồng thời hình thành năng lực tự nhận thức - một thành tố quan trọng của cá nhân hóa học tập trong thời đại giáo dục 4.0. Được biết, mô hình BMY dự kiến được triển khai trong chương trình đào tạo lớp 11 của Hệ thống Phổ thông FPT trong thời gian tới. 

Học tập thích ứng trong môn Toán: Cá nhân hóa dựa trên dữ liệu

Ở bậc THPT, môn Toán luôn là thách thức khi trình độ của học sinh chênh lệch đáng kể. Từ thực tế đó, tác giả Đỗ Bảo Châu (Trường Tiểu học, THCS, THPT FPT Hà Nam) đã mang tới FPT Educamp 2025 đề tài “Học tập thích ứng - Giải pháp cá nhân hóa lộ trình học tập môn Toán cho học sinh THPT”, giới thiệu việc áp dụng học tập thích ứng (Adaptive Learning) như một giải pháp dựa trên dữ liệu để cá nhân hóa lộ trình học.

Adaptive Learning sử dụng AI để điều chỉnh độ khó, tốc độ và nội dung theo năng lực của từng người học. Với những phần đã thành thạo, hệ thống cho phép học sinh “bỏ qua”, đồng thời tập trung vào những khoảng trống kiến thức còn yếu. Từ các mô hình triển khai (thuần số, do giáo viên điều chỉnh hoặc kết hợp), tác giả nhấn mạnh mối quan hệ cộng sinh giữa học tập thích ứng và năng lực số (Digital Literacy).

Đặc biệt, mô hình sáu bước do tác giả nghiên cứu đề xuất giúp học sinh phát triển năng lực số thông qua quá trình học Toán, từ thao tác với nền tảng số đến tư duy phản biện và giải quyết vấn đề. Đây là minh chứng cho lợi ích kép của học tập thích ứng: vừa nâng cao hiệu quả học Toán, vừa chuẩn bị cho học sinh kỹ năng thiết yếu trong kỷ nguyên số.

Trông đợi rằng, thông qua phần chia sẻ của báo cáo viên, phương pháp học tập thích ứng để cá nhân hóa lộ trình học môn Toán cho học sinh sẽ từng bước được thử nghiệm ở các đơn vị khác. 

NotebookLM - Công cụ AI cho thiết kế đề thi theo chương trình GDPT 2018

Đổi mới kiểm tra, đánh giá theo chương trình Giáo dục Phổ thông 2018 đang đặt nhiều áp lực lên giáo viên: đề thi phải chuẩn hóa, phân hóa, bám chuẩn kiến thức nhưng vẫn gắn với thực tiễn. Tham luận của tác giả Nguyễn Xuân Khiêm đã giới thiệu quy trình ứng dụng NotebookLM, công cụ AI của Google nhằm giảm tải công việc và nâng cao chất lượng đề kiểm tra.

Với khả năng phân tích tài liệu và sinh nội dung, NotebookLM hỗ trợ giáo viên tạo câu hỏi theo các mức độ của Bloom, xây dựng đề thi chuẩn hóa cho Toán - Lý - Hóa - Sinh - Tin - KHTN. Quy trình triển khai gồm sáu bước từ chuẩn bị dữ liệu, sinh câu hỏi sơ bộ, kiểm duyệt, thiết kế đề thi đến thử nghiệm và lưu trữ ngân hàng câu hỏi.

Kết quả khảo sát cho thấy công cụ này giúp tiết kiệm thời gian, đảm bảo độ chính xác và tính phân hóa của câu hỏi. Đồng thời, nhóm nghiên cứu đề xuất tăng cường tập huấn kỹ năng AI cho giáo viên và tích hợp NotebookLM vào LMS để hình thành quy trình soạn - lưu trữ - phân tích đề thi khoa học và bền vững.

Thu Uyên - fpt.edu.vn