“Mở cửa” học tập cá nhân hóa, về với bản chất của giáo dục cá nhân tại FPT Educamp 2025

Trong không khí học thuật của diễn đàn giáo dục mở FPT Educamp 2025, hai phiên toàn thể với phần chia sẻ của TS. Guanliang Chen và TS. Nguyễn Chí Hiếu đã mang đến một cái nhìn toàn diện và đi vào bản chất của quá trình học tập cá nhân hóa. 

Hai diễn giả đã góp phần phác họa hai chiều tương hỗ, một đặt nền tảng ở giá trị nhân văn và sự thấu hiểu người học, một mở rộng không gian đổi mới nhờ công nghệ và Generative AI.

Hiểu lại học tập cá nhân hóa, trở về với mục tiêu giáo dục, của TS. Nguyễn Chí Hiếu – CEO IEG Global

TS. Nguyễn Chí Hiếu mở đầu bằng việc mời người nghe xét lại hiểu biết về học tập cá nhân hóa, cảnh báo những hiểu lầm phổ biến như việc cho rằng cá nhân hóa là làm mọi thứ riêng cho từng học sinh hay giao toàn quyền lựa chọn mà quên vai trò hướng dẫn của giáo viên. Anh nhấn mạnh rằng hiệu quả giáo dục không chỉ đo bằng điểm số hay công nghệ, mà sức khỏe tinh thần, sự công bằng và vai trò xã hội của giáo viên là yếu tố cốt lõi.

Anh cũng chia sẻ rằng công nghệ, bao gồm AI, chỉ hỗ trợ các công việc kỹ thuật, thiết kế chương trình và quản lý dữ liệu, nhưng không thể thay thế con người trong việc xây dựng mối quan hệ, giải quyết vấn đề tâm lý hay phát triển nhân cách học sinh.

TS. Nguyễn Chí Hiếu nhấn mạnh tầm quan trọng của “tâm thế người học” hay “sơ tâm, giữ bản thân luôn ở vị trí người học, nhận ra hạn chế của bản thân và sẵn sàng học hỏi từ đồng nghiệp, học sinh và trải nghiệm thực tế. Trong thực hành giáo dục, anh đề xuất các nguyên tắc: học sinh được lựa chọn hình thức học và đánh giá, học phân hóa trong và ngoài lớp, và được đóng góp tiếng nói vào các quyết định của nhà trường, từ chính sách đồng phục đến thiết kế chương trình học. Khi được tham gia quyết định, học sinh trở nên chủ động, sáng tạo và gắn kết hơn với môi trường học tập.

Anh cũng chia sẻ kinh nghiệm thiết kế chương trình học đại học, nơi học sinh đồng kiến tạo nội dung, vừa học kiến thức cơ bản vừa tìm hiểu các vấn đề thực tế như kinh tế xã hội và doanh nghiệp lớn, giúp phát triển tư duy độc lập, trong khi giáo viên giữ vai trò hướng dẫn, tích hợp kiến thức và năng lực, tạo môi trường học tập linh hoạt và sáng tạo.

TS. Nguyễn Chí Hiếu nhấn mạnh rằng giáo dục thực sự không phải tạo ra thành tích hay điểm số, mà là nuôi dưỡng khả năng học tập bền vững, khơi gợi ham học hỏi và phát triển không ngừng nơi học sinh. Dù công nghệ hay AI phát triển đến đâu, yếu tố cốt lõi vẫn là con người, giáo viên đồng hành nhân văn, gần gũi và tận tâm, để học sinh phát triển toàn diện, được học tập trong bình an và hạnh phúc.

Mở rộng khung đánh giá và phản hồi trong thời AI, của TS. Guanliang Chen - Đại học Monash, Australia

TS. Guanliang Chen đưa ra góc nhìn thực nghiệm về cách Generative AI đang thay đổi bản chất của sản phẩm học tập, và từ đó đặt ra yêu cầu đổi mới phương pháp đánh giá. Ông chỉ ra cơ hội lớn, khi AI có thể sinh nhanh các bài tập, kịch bản học tập, và hỗ trợ cá nhân hóa tức thời cho hàng trăm học viên, nhưng đồng thời cũng cảnh báo các rủi ro, khi AI tạo ra nội dung sai lệch, hoặc khi đánh giá chỉ dựa trên sản phẩm cuối cùng mà không thấy được quá trình tư duy và phát triển của người học.

Từ kết quả nghiên cứu và các dự án thực nghiệm tại ĐH Monash, TS. Guanliang Chen đề xuất chuyển trọng tâm từ đánh giá sản phẩm sang thu thập dữ liệu quá trình, từ đó xây dựng phản hồi mang tính phát triển. Ông giới thiệu một số công cụ và phương thức tích hợp AI để theo dõi hành trình học tập, dự đoán nhu cầu can thiệp sớm, và tạo ra các đề bài linh hoạt nhằm khuyến khích sáng tạo, tư duy phản biện, và tự chủ học tập. Gợi ý then chốt của ông là, AI phải được thiết kế để tăng cường, chứ không thay thế, khả năng phản hồi của thầy cô giáo tới học trò.

Những chia sẻ gợi mở suy nghĩ mới mới để cá nhân hoá học tập hiệu quả

Từ những chia sẻ của hai keynote speakers tại FPT Educamp 2025, một định hướng thực hành mở ra cho các nhà trường, nơi triết lý nhân văn và công cụ kỹ thuật không đứng tách biệt mà vận hành như hai trục song hành. 

Các mô hình cá nhân hóa vì vậy không còn chỉ là ý tưởng mà trở thành lộ trình hành động rõ ràng, đặt con người, cảm xúc và sự phát triển bền vững của học sinh lên trước, trong khi công nghệ đóng vai trò công cụ hỗ trợ chứ không phải mục tiêu. Thiết kế đánh giá cần vừa đo kết quả, vừa ghi nhận quá trình, sử dụng dữ liệu để can thiệp kịp thời, đồng thời đảm bảo tính minh bạch và đạo đức khi ứng dụng AI. 

Song song đó, đầu tư vào đào tạo năng lực sư phạm số cho giáo viên và trao quyền để họ thử nghiệm các mô hình cá nhân hóa trong khung chuẩn chung là hết sức cần thiết. Đồng thời, việc khuyến khích hợp tác giữa nhà quản lý, nhà nghiên cứu và giáo viên sẽ giúp phát triển những công cụ phù hợp, có thể triển khai hiệu quả trong thực tế trường học.

Chia sẻ của các keynote speakers nhận được một số câu hỏi trao đổi từ phía người tham dự trong đó có TS. Nguyễn Xuân Phong - Phó Hiệu trưởng Trường ĐH FPT, Giám đốc Hệ thống Phổ thông FPT.

Hai keynote tại FPT Educamp 2025 không chỉ đặt ra vấn đề, mà còn đưa ra cả hướng đi, mời gọi cộng đồng giáo dục cùng thực nghiệm, học hỏi và triển khai. Trong kỷ nguyên AI, nếu giữ được triết lý nhân văn, và đồng thời làm chủ công cụ, giáo dục Việt Nam có thể vừa đảm bảo chuẩn chung, vừa nuôi dưỡng tiềm năng riêng của mỗi học sinh.

Hải Ngân