Sinh viên Trường ĐH FPT khẳng định năng lực ứng dụng công nghệ mới qua đồ án tốt nghiệp

Thế mạnh về kiến thức, năng lực ứng dụng công nghệ mới để giải quyết các bài toán thực tế đã được sinh viên Trường ĐH FPT thể hiện qua các đồ án tốt nghiệp trong kỳ Summer 2025 vừa qua. 

Trợ lý nấu ăn thông minh giúp giải bài toán “Hôm nay ăn gì?”

Đề tài: “An AI-based Smart Cooking Assistant for Ingredient Recognition and Recipe Recommendation” (CAIR) được nhóm sinh viên ngành Công nghệ thông tin Trường ĐH FPT phân hiệu Đà Nẵng phát triển với mục tiêu tạo ra một hệ thống nấu ăn thông minh, có khả năng nhận diện nguyên liệu qua ảnh chụp và đưa ra công thức nấu ăn phù hợp.

Bằng việc ứng dụng nhiều công nghệ trí tuệ nhân tạo tiên tiến, CAIR cho thấy sự kết hợp chặt chẽ giữa lý thuyết và ứng dụng. Ở phần nhận diện, nhóm đã sử dụng kiến trúc DERT (Deep Embedding Recognition Transformer) cùng cơ chế Attention để phân loại nguyên liệu, đồng thời áp dụng Transfer Learning nhằm tận dụng tri thức từ các mô hình quốc tế và tinh chỉnh theo dữ liệu Việt Nam.

Điểm nhấn quan trọng của hệ thống là Retrieval-Augmented Generation (RAG), cơ chế kết hợp tìm kiếm ngữ nghĩa với mô hình ngôn ngữ lớn (LLM). Nhờ vậy, từ một tấm ảnh chụp đơn giản, hệ thống không chỉ nhận diện nguyên liệu mà còn đưa ra hướng dẫn nấu ăn chi tiết, gần gũi với thói quen ẩm thực Việt.

Trong 14 tuần triển khai, nhóm đã vượt qua nhiều thách thức, từ việc tự xây dựng bộ dữ liệu nguyên liệu với hàng nghìn hình ảnh được chụp và gắn nhãn thủ công, đến tối ưu hệ thống để giảm độ trễ phản hồi. Kết quả thử nghiệm cho thấy mô hình đạt độ chính xác mAP trên 0.72 đối với 24 loại nguyên liệu, một số nguyên liệu phổ biến đạt trên 80%. Hệ thống xử lý ảnh và trả công thức trung bình dưới 5 giây, với hơn 90% người dùng thử nghiệm đánh giá công thức gợi ý hữu ích.

Theo Hội đồng bảo vệ, CAIR nổi bật ở tính ứng dụng thực tiễn và ý nghĩa xã hội. Không chỉ giúp giảm lãng phí thực phẩm, sản phẩm còn khuyến khích nấu ăn tại nhà, bảo tồn và lan tỏa văn hóa ẩm thực Việt Nam. Hội đồng đánh giá cao khả năng mở rộng, khi hệ thống có thể cá nhân hóa theo nhu cầu dinh dưỡng, sở thích hoặc chế độ ăn đặc thù.

Hệ thống máy bán cà phê tự động tích hợp công nghệ 

Nếu CAIR hướng tới việc hỗ trợ căn bếp gia đình, thì đồ án “Develop a smart coffee vending machine system with an ordering app with online payment and automated coffee brewing” lại tập trung vào lĩnh vực dịch vụ và tự động hóa. Nhóm sinh viên chuyên ngành Kỹ thuật phần mềm, Trường ĐH FPT phân hiệu TP. HCM, gồm Nguyễn Xuân Đạt, Nguyễn Thành Đạt, Nguyễn Đỗ Minh Quân và Lê Minh Đức, đã xây dựng một hệ thống tích hợp giữa kiosk pha chế, ứng dụng đặt hàng và nền tảng quản lý trên cloud.

Người dùng có thể lựa chọn thức uống, thanh toán trực tuyến qua QR code và nhận sản phẩm từ kiosk. Hệ thống được vận hành nhờ sự kết nối của nhiều công nghệ: Azure IoT Hub để giám sát và điều phối thiết bị theo thời gian thực, MPOS cho thanh toán không tiền mặt, Cloudflare đảm bảo kết nối internet ổn định, cùng Supabase phục vụ lưu trữ dữ liệu.

Quá trình xây dựng hệ thống gặp không ít khó khăn, đặc biệt ở giai đoạn thử nghiệm phần cứng khi nhóm chưa có thiết bị thực tế để kiểm tra. Việc đấu nối, điều khiển cánh tay robot và tích hợp nhiều thành phần khác nhau cũng đặt ra thách thức lớn. Nhóm đã khắc phục bằng cách phát triển chương trình giả lập, phân chia công việc rõ ràng và tìm đến sự hỗ trợ kỹ thuật bên ngoài.

Trong các thử nghiệm thực tế, máy có thể pha chế thành công những đồ uống cơ bản, hệ thống thanh toán vận hành ổn định, trạng thái đơn hàng được cập nhật chính xác. Tuy vậy, một số điểm hạn chế còn tồn tại, như độ chính xác trong định lượng nguyên liệu hay thời gian pha chế cần rút ngắn hơn.

Hội đồng đánh giá cao nỗ lực sáng tạo của nhóm và cho rằng hệ thống có tiềm năng ứng dụng cao, đặc biệt trong xu hướng tự động hóa dịch vụ. Dự án đang tiếp tục được nghiên cứu hoàn thiện để xây dựng cơ chế xử lý rủi ro vận hành và tối ưu chi phí. 

Điểm chung của cả hai đồ án là sự kết hợp hài hòa giữa công nghệ tiên tiến và nhu cầu thực tiễn. CAIR giải quyết vấn đề quen thuộc trong đời sống hàng ngày bằng AI, còn hệ thống máy bán cà phê mở ra hướng tiếp cận mới trong lĩnh vực dịch vụ tự động.

Theo các giảng viên hướng dẫn, những dự án này cho thấy sinh viên không chỉ nắm vững kiến thức công nghệ mà còn biết cách áp dụng vào bối cảnh thực tế, từ đó tạo ra sản phẩm có giá trị ứng dụng và ý nghĩa xã hội. Đây cũng là minh chứng cho định hướng đào tạo gắn kết giữa học thuật và thực tiễn của Trường ĐH FPT.

Với nền tảng đã đạt được, các sản phẩm hoàn toàn có thể tiếp tục phát triển thành ứng dụng thương mại hoặc nghiên cứu mở rộng, góp phần khẳng định năng lực sáng tạo của sinh viên công nghệ thông tin trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay.

Thu Uyên - fpt.edu.vn