6+ Lời khuyên hữu ích dành cho sinh viên trải nghiệm đi làm sớm
Năng động, dám làm, dám thử là cá tính của nhiều sinh viên hiện nay. Các bạn dám thử thách bản thân bằng việc trải nghiệm làm việc song song với việc học. Vậy sinh viên trải nghiệm đi làm sớm có lợi ích gì, những điều gì cần lưu ý trong quá trình đi làm?
1. Lợi ích của trải nghiệm đi làm sớm đối với sinh viên
Quan niệm đi làm sớm gây ảnh hưởng đến việc học đã xưa rồi. Hiện nay, sinh viên được khuyến khích làm những công việc phù hợp từ sớm để gia tăng trải nghiệm:
- Cơ hội va chạm thực tế, tích lũy vốn sống: Trải nghiệm đi làm sớm buộc sinh viên phải chấp nhận áp lực, đối mặt với va vấp trong cuộc sống, nhận được những bài học trải nghiệm thực tế mà trường học ít khi dạy.
- Thử nghiệm và xác định được đam mê của mình: Đi làm sớm là cơ hội để người trẻ trải nghiệm những công việc khác nhau, trước khi phải lo nghĩ tới việc nghiêm túc theo đuổi một công việc nào đó, hoặc chịu áp lực về tiền bạc. Đây cũng là cơ hội để các bạn trẻ xác định được chính xác đam mê và khả năng của mình.
- Mở rộng mối quan hệ: Đi làm sớm đem đến những cơ hội tiếp xúc và trao đổi với những người có kinh nghiệm ở nhiều lĩnh vực. Nhờ những mối quan hệ này, người trẻ có thể học hỏi thêm nhiều kiến thức ở các lĩnh vực khác nhau, có thể cùng hợp tác hoặc phát triển trong các dự án, công việc thực tế.
- Bồi dưỡng kiến thức: Việc học tập có thể giúp người trẻ nắm được những nguyên lý cơ bản, nhưng để hiểu biết sâu rộng về một vấn đề thì không thể thiếu những trải nghiệm thực tế. Và việc đi làm sớm, tiếp xúc trực tiếp với những tình huống thực tế sẽ khiến người trẻ có thêm kiến thức và kinh nghiệm về ngành nghề mình theo đuổi.
- Cải thiện kỹ năng: Làm việc thực tế yêu cầu người trẻ trực tiếp tham gia vào dự án, làm việc nhóm, vận dụng các kỹ năng… để giải quyết công việc. Đây là cơ hội thực hành tuyệt vời để cải thiện và nâng cao kỹ năng của bản thân.
- Có thu nhập để trang trải cuộc sống và tự chủ tài chính: Một công việc làm thêm cũng có thể là một giải pháp tài chính tuyệt vời nến người trẻ cần chi phí để trang trải cuộc sống hoặc tự chủ tài chính. Việc này cũng khiến người trẻ biết quý trọng và sử dụng tiền hợp lý hơn.
2. Các vấn đề SV cần đối mặt khi đi làm sớm
Việc đi làm sớm cũng có thể khiến sinh viên đối mặt với một số vấn đề tiêu cực nếu không biết cách cân bằng với việc học tập và sinh hoạt.
- Áp lực công việc: Đi làm thêm cũng có nghĩa là quỹ thời gian của sinh viên cần được chia nhỏ hơn cho nhiều công việc khác nhau – việc học ở trên lớp, sinh hoạt hàng ngày và những deadline ở chỗ làm.
- Giảm thời gian cho các cuộc đi chơi và sở thích riêng: Quỹ thời gian bị thu hẹp khiến nhiều người trẻ phải quyết định giảm thời gian dành cho những thú vui, sở thích riêng của bản thân để đảm bảo chất lượng của những công việc khác.
- Ảnh hưởng sức khỏe: Đảm nhận đồng thời nhiều nhiệm vụ khiến đôi khi người trẻ không quản lý tốt khối lượng công việc và thời gian, dẫn đến phải làm việc ngoài giờ, sinh hoạt không điều độ, gây ảnh hưởng tới sức khỏe của bản thân.
- Cám dỗ: Việc đi làm sớm cũng có thể khiến sinh viên dễ bị rủ rê tham gia những cuộc vui quá đà, không phù hợp với lứa tuổi hoặc có thể gây ảnh hưởng tới việc học tập, thậm chí là công việc cũng như sức khỏe của bản thân.
3. 7 Lời khuyên cho sinh viên trải nghiệm đi làm sớm
Trước những "được" và "mất" khi trải nghiệm đi làm thêm từ sớm, sinh viên nên lưu ý một số lời khuyên để có được khoảng thời gian trải nghiệm tuyệt vời nhất.
3.1. Thời điểm nên bắt đầu đi làm thêm
Tuy rằng việc trải nghiệm đi làm sớm sẽ giúp sinh viên có được những kinh nghiệm tuyệt vời cho cuộc sống và công việc sau này, nhưng các bạn sinh viên cũng không nên quá vồ vập làm vào làm thêm ngay sau khi nhập học. Sinh viên nên dành một khoảng thời gian vừa đủ để làm quen với cuộc sống sinh viên, sắp xếp việc học và cân bằng cuộc sống.
Học kỳ đầu tiên của năm nhất hoặc ít nhất là 2 tháng đầu tiên sau khi nhập học, các bạn sinh viên nên tập trung vào việc cân bằng, hòa nhập với môi trường mới, tham gia các CLB để mở rộng mối quan hệ... sau đó mới bắt đầu tìm hiểu các công việc làm thêm phù hợp với khả năng, quỹ thời gian của mình.
3.2. Tìm việc làm thêm từ nguồn uy tín
Nhu cầu tìm việc làm thêm của sinh viên tăng cao khiến xã hội phát sinh nhiều tổ chức lừa đảo, hoặc mập mờ về thông tin, lương thưởng… Đối tượng mà những nhóm người này hướng đến là những sinh viên trẻ, chưa có nhiều kinh nghiệm và nóng lòng tìm việc làm thêm.
Những thủ đoạn mà các tổ chức này thường sử dụng là đưa tiền cọc trước khi nhận việc, việc nhẹ lương cao, mập mờ về điều khoản, thỏa thuận hợp đồng… Nhưng thực tế là lừa đảo, bịp bợm lấy tiền hoặc ăn chặn tiền công của sinh viên.
Bởi vậy, để tránh tiền mất tật mang, sinh viên nên tìm kiếm việc làm thêm thông qua những nguồn thông tin uy tín, như: Trang liên kết doanh nghiệp của nhà trường, sự giới thiệu của các anh chị khóa trên, các trang thông tin tuyển dụng của các doanh nghiệp uy tín…
Đồng thời, sinh viên cũng có thể ứng tuyển thông qua các chương trình trải nghiệm việc làm sớm thông qua công việc thực tập, các dự án hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp như tại FPT Edu.
Các công việc này không chỉ có sự đồng hành của nhà trường, mà còn có sự tham gia của giảng viên, cùng nhiều chuyên gia uy tín trong các lĩnh vực. Điều này không chỉ giúp sinh viên được đảm bảo về mặt quyền lợi mà còn có thể học được nhiều kiến thức bổ ích cho ngành học và công việc sau này.
Trong trường hợp sinh viên muốn ứng tuyển các công việc làm thêm không do nhà trường giới thiệu thì nên dành thời gian kiểm tra độ uy tín của địa chỉ đó bằng cách:
- Tìm hiểu lĩnh vực mà doanh nghiệp, công ty tuyển dụng đang làm
- Kiểm tra mức độ uy tín của doanh nghiệp, công ty tuyển dụng bằng cách tìm kiếm trên Google, hỏi những người có kinh nghiệm
- Địa điểm phỏng vấn/làm việc có an toàn không, có nằm ở khu đông dân cư và có công khai không?
- Hợp đồng làm việc có rõ ràng, đảm bảo quyền lợi cho người lao động không
- Có yêu cầu ứng tiền hoặc sử dụng tiền cá nhân vào mục đích không rõ ràng và không đảm bảo hoàn trả không…
3.3. Chú ý lịch học khi chọn việc làm thêm
Dù trải nghiệm đi làm sớm sẽ khiến sinh viên trở nên năng động và học hỏi được nhiều kiến thức, tích lũy nhiều kinh nghiệm hữu ích. Tuy nhiên, người trẻ vẫn nên xác định rằng việc học vẫn là việc quan trọng và cần được ưu tiên hàng đầu. Do đó, người trẻ nên cân nhắc một số vấn đề sau khi chọn việc làm thêm:
- Nên cân nhắc kỹ lưỡng khi lựa chọn những công việc fulltime hoặc thời gian làm việc mỗi ngày quá dài (trên 8h/ngày). Bởi thời gian làm việc quá dài sẽ ảnh hưởng đến việc cân bằng giữa công việc, việc học và cuộc sống.
- Nên ưu tiên những công việc part-time và gói gọn trong vòng 4-5 tiếng, nửa ngày. Việc này sẽ dễ dàng hơn cho việc sắp xếp thời gian cho việc học và sinh hoạt hàng ngày. Việc làm part-time cũng sẽ ít áp lực hơn một công việc toàn thời gian.
- Nên trao đổi rõ ràng với nhà tuyển dụng về thời gian và cam kết việc làm trước khi chính thức nhận việc. Điều này không chỉ dễ dàng hơn cho cả 2 bên mà còn đảm bảo quyền lợi của bản thân khi làm việc.
Ngoài ra, sinh viên đi làm sớm cũng nên cân nhắc một số yếu tố cố định trước khi lựa chọn công việc làm thêm. Ví dụ như, nếu có lịch học trên trường vào buổi sáng, sinh viên nên lựa chọn công việc làm thêm vào buổi chiều. Tuy nhiên, nếu lịch học không cố định, sinh viên nên lựa chọn công việc làm thêm có thể linh hoạt thời gian.
3.4. Cố gắng tìm cơ hội trải nghiệm công việc liên quan đến ngành học
Việc làm thêm có thể đem lại thu nhập, giúp người trẻ kết giao và cải thiện các kỹ năng. Tuy nhiên, nếu đã xác định đây chỉ là công việc làm thêm nhằm bổ trợ cho chuyên môn và chuẩn bị cho công việc sau này, thì người trẻ nên cố gắng tìm kiếm những cơ hội trải nghiệm công việc liên quan đến ngành học.
Có thể trong thời gian đầu mời trải nghiệm, bạn chưa thể tìm được công việc liên quan trực tiếp đến ngành học. Tuy nhiên, đừng bao giờ quên mục tiêu của mình, và tranh thủ các cơ hội để thử nghiệm một công việc làm thêm đúng với chuyên ngành hoặc gần với chuyên ngành của bạn.
Ví dụ, nếu là sinh viên ngành sư phạm, sinh viên có thể lựa chọn làm gia sư, sinh viên ngành truyền thông có thể lựa chọn làm thêm ở một công ty tổ chức sự kiện, và sinh viên ngành ngôn ngữ có thể lựa chọn làm thêm trong một trung tâm ngoại ngữ…
3.5. Ưu tiên chọn việc làm thêm gần nhà hoặc gần trường
Thử tưởng tượng khoảng thời gian giữa tiết học cuối cùng ở trên trường vào buổi sáng và giờ làm việc buổi chiều chỉ cách nhau 90 phút, mà bạn cần di chuyển một quãng đường quá xa để đến được nơi làm. Điều này không chỉ khiến bạn dễ mệt mỏi trong giờ làm việc mà thậm chí còn không có thời gian để ăn trưa, nghỉ trưa hàng ngày.
Việc lựa chọn một địa điểm làm việc thuận lợi cho việc di chuyển sẽ giúp bạn tiết kiệm nhiều sức lực, sử dụng hiệu quả thời gian mỗi ngày, đồng thời học tập và làm việc chất lượng hơn.
Trong trường hợp không tìm được công việc nào phù hợp về thời gina và địa điểm, hoặc không có thời gian di chuyển, bạn có thể lựa chọn các công việc làm từ xa (online). Tuy nhiên, lựa chọn làm việc online, sinh viên cũng không nên bỏ qua các bước kiểm tra độ uy tín của công việc để tránh bị lừa hoặc tiền mất tật mang.
3.6. Không cố vắt kiệt sức khỏe vì công việc làm thêm
Không phủ nhận công việc làm thêm sẽ đem đến cho người trẻ nhiều trải nghiệm hữu ích. Nhưng nếu quá chú tâm vào công việc làm thêm mà bào mòn sức khỏe bản thân thì chưa chắc người trẻ sẽ nhận được nhiều hơn mất.
Nếu có một trong những biểu hiện này, thì có nghĩa là công việc làm thêm đang ảnh hưởng không tốt tới trạng thái sức khỏe của bạn:
- Ngủ gà ngủ gật trên lớp sau giờ làm thêm
- Thường xuyên thức khuya để giải quyết công việc
- Luôn trong trạng thái cảm thấy bức bí, tù túng, gò bó, cảm thấy không có thời gian
- Bỏ bê bản thân, kém hứng thú với các cuộc hội họp, gặp gỡ bạn bè…
Sức khỏe bị ảnh hưởng sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy:
- Không thể tập trung vào công việc học tập trên lớp, học hành sa sút, tiếp thu kém
- Làm việc kém năng suất, dễ sai sót
- Dễ ốm, không đảm bảo sức khỏe cho sinh hoạt, học tập và làm việc
- Tốn kém chi phí cho việc phục hồi sức khỏe
- Dễ dàng ở trong tình trạng tinh thần căng thẳng, không ổn định, dễ xúc động…
Do vậy, tìm kiếm và hết mình cho một công việc làm thêm là điều tốt. Nhưng sinh viên đi làm sớm cũng nên có cho mình một lịch biểu làm việc phù hợp để đảm bảo chất lượng học tập, cuộc sống và giữ gìn sức khỏe.
Bên cạnh công việc, học tập và sinh hoạt thường ngày, sinh viên cũng nên tham gia các hoạt động thể dục thể thao, luyện tập thói quen sinh hoạt lành mạnh để sống khỏe và đủ sức đảm nhiệm cả việc học lẫn việc làm thêm.
3.7. Tìm kiếm cơ hội việc làm chính thức sau khi tốt nghiệp từ công việc làm thêm
Thời gian làm thêm có thể được coi là khoảng thời gian học hỏi và thực tập tuyệt vời của người trẻ. Các công ty, doanh nghiệp cũng ưu tiên những ứng viên đã có thời gian thực tập tại công ty của họ hơn. Do vậy, nếu đã có một công việc làm thêm phù hợp, thì việc tiếp tục làm công việc đó như một việc làm chính thức sau khi tốt nghiệp sẽ gặp nhiều thuận lợi.
Bạn có thể đề xuất yêu cầu làm fulltime sau tốt nghiệp với trưởng bộ phận của mình, hoặc theo dõi các vị trí tuyển dụng rồi ứng tuyển theo quy trình tuyển dụng của công ty. Hoặc bạn cũng có thể nhờ đồng nghiệp giới thiệu một số vị trí phù hợp với khả năng, kinh nghiệm và chuyên môn của mình để ứng tuyển.
Hiện nay, vẫn còn khá nhiều tranh cãi về việc sinh viên trải nghiệm đi làm sớm có tốt hay không. Thực tế, rất khó để có câu trả lời chính xác vì phụ thuộc vào nhiều yếu tố và khả năng của từng người. Tuy nhiên, nếu cân bằng được thời gian thì trải nghiệm đi làm sớm sẽ giúp sinh viên “được” nhiều hơn là “mất”, và hỗ trợ tốt cho công việc sau này của các bạn.
Ảnh: FPT Edu, Internet
